OKS'de Başlangıç Fonlarıyla Tanışalım

Başlangıç fonları ‘otomatik Katılım’ ile sisteme dahil olan katılımcılara cayma süresi içinde sunulan fonlardır. Bireysel emeklilik şirketleri ‘otomatik katılım’ ile gelen katılımcılarına faizli ve faizsiz başlangıç fonu sunmak zorundadırlar. Fon tercihini işverene bildirerek,  bireysel emeklilik sistemine giren katılımcılar başlangıç fonları sayesinde sermaye piyasalarına da adım atar. Aslında başlangıç fonları katılımcılar için sermaye piyasalarına ‘hoş geldin’ karşılamasıdır.  

İŞVEREN ÇALIŞANLARIN FON TERCİHİNİ ALIR

Çalışanlarını sisteme dahil eden işveren, katılımcıların faizli/faizsiz fon seçeneklerini alır, iki aylık cayma süresi bu fonlarda geçirilir, ilk iki ay başlangıç fonları değiştirilemez. Caymak isteyenler sistemden çıkar. Sistemde kalanlar, isterlerse sisteme girişte tercih etmiş oldukları başlangıç fonlarıyla 10 ay daha devam edebilirler, isterlerse diğer fonlardan seçim yapabilirler. Ancak çalışanlar eğer isterlerse, sistemde kaldıkları süre boyunca başlangıç fonunda yatırıma devam edebilirler.

ÇALIŞANLARIN FON DEĞİŞTİRME HAKKI

‘Otomatik katılım’da katılımcıların (aynı işyerinde çalıştıkları sürece) emeklilik planı değiştirme hakkı yoktur. Ancak faizli/faizsiz fon değişimi hakları her zaman vardır. Faiz içeren başlangıç fonlarında sisteme giriş yapan katılımcılar, daha sonra faiz içermeyen başlangıç fonlarına geçebilirler. Ya da faiz içermeyen başlangıç fonlarıyla ‘Otomatik Katılım’ sistemine  dahil olanlar, istedikleri zaman faiz içeren başlangıç fonu tercih edebilirler.

ÇALIŞANLAR FONLARDA ZARAR ETMESİN

Başlangıç fonları yatırımcıların en azından cayma süresi içinde herhangi bir kayıpla karşılaşmaması amacıyla tasarlanmıştır. Bu nedenle piyasadaki dalgalanmalardan etkilenecek yatırım enstrümanları başlangıç fonlarının portföyüne alınmaz.

FAİZSİZ BAŞLANGIÇ FON PORTFÖYÜ

Başlangıç fonlarının portföyüne hangi yatırım araçları alınır? Faizsiz başlangıç fonlarının en az %60’ı Türk Lirası cinsinden katılma hesabında, veya borsada işlem gören TL cinsinden en fazla 184 gün vadeli kira sertifikalarında değerlendirilir. Geri kalanı da en fazla 184 gün vadeli veya vadesine en fazla 184 gün kalmış gelir ortaklığı senetleri, kira sertifikaları, ipoteğe veya varlığa dayalı menkul kıymetler ile vaad sözleşmelerinden oluşur.

FAİZLİ BAŞLANGIÇ FON PORTFÖYÜ

Faizli başlangıç fonlarının portföyünde en az %60 oranında Türk Lirası mevduat veya katılma hesabı, en az %20’si Bakanlıkça ihraç edilen TL bazında, en fazla 184 gün vadeli borçlanma araçlarında, gelir ortaklığı senetleri veya kira sertifikalarında, kalanı azami 184 gün vadeli repoda, ipoteğe ve varlığa dayalı menkul kıymetler/ipotek veya varlık teminatlı menkul kıymetlerde, Takasbank, borsa para piyasası ve vaad sözleşmelerinde değerlendirilir.

BAŞLANGIÇ FONUNUN GİDERLERİ

Bireysel emeklilik sisteminde bir vergisel açıdan kesinti söz konusudur bir de fonların yönetimiyle ilgili toplam fon yönetim gideri vardır. ‘Otomatik Katılım’ kapsamındaki çalışanlara sunulan bütün fonlar için yapılacak kesintilerin tutarı yıllık %0,85’i aşamaz. Fon toplam kesintisi günlük olarak hesaplanır ve fon portföyünden indirilir. Dolayısıyla bu giderler fon fiyatına yedirilmiş durumdadır. Vergisel açıdan bakıldığında ise çalışan sistemden çıkmak istediğinde, ister cayma süresi içinde olsun, isterse de daha sonra çıksın, sistemde 10 yıl tamamlanana kadar fon getirilerinden %15 stopaj kesilir.

BAŞLANGIÇ FONUNUN GETİRİSİ

Zaman zaman başlangıç fonlarının getirisinin düşük olduğundan, mevduat veya para piyasası fonları kadar, kazandırmadığından yakınanlar olduğu görülüyor. Bunun nedeni, başlangıç fonlarının içinde yüksek getiri sağlayabilecek hisse senedi gibi, altın gibi yatırım araçları bulunmuyor. Çünkü yukarıda da bahsedildiği gibi çalışanların herhangi bir şekilde başlangıç fonlarında zararla karşılaşmasının önüne geçilmek istenmiş.